سفره قلمکار

سفره قلمکار یا پارچه قلمکار یکی از شناخته‌شده‌ترین صنایع دستی ایران است که در اصفهان تولید می‌شود. این پارچه با استفاده از روش‌های سنتی و هنر قلمکاری، که شامل رنگ‌آمیزی و الگوهای زیبا است، خلق می‌شود.

استفاده از محصولات قلمکاری، مانند رومیزی و جانماز، در منازل ایرانیان نشان‌دهنده‌ی فرهنگ غنی و ذوق هنری مردم ایران است. این پارچه‌ها علاوه بر زیبایی، به عنوان عنصر زینتی و کاربردی در مراسم‌ها و محافل دینی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

قلمکاری نه تنها به عنوان یک هنر سنتی و صنایع دستی شناخته می‌شود، بلکه به عنوان نمادی از هویت فرهنگی و تاریخی ایران نیز قلمداد می‌شود. این هنر به فرایند بازتولید الگوها و رنگ‌ها توجه ویژه‌ای دارد و هر اثر، بیانگر خلاقیت و مهارت هنرمند است.

دیگر کاربردهای پارچه قلمکار

پارچه قلمکار علاوه بر استفاده‌های رایج‌تری مانند رومیزی و جانماز، دارای کاربردهای متنوع دیگری نیز هست که به زیبایی و کارایی این محصول می‌افزاید. برخی از دیگر کاربردهای پارچه قلمکار عبارتند از:

1. **رو تختی**: پارچه‌های قلمکار برای استفاده از رو تختی در منازل به کار می‌روند و  فضایی زیبا و سنتی می‌بخشند.

2. **کیف‌ها و لوازم جانبی**: استفاده از پارچه قلمکار در دوخت کیف‌ها، ساک‌ها و لوازم جانبی مانند جا کلیدی و کیف پول، باعث ایجاد محصولاتی با طراحی منحصر به فرد و جذاب می‌شود.

3. **لباس**: برخی طراحان مد از پارچه‌های قلمکار برای دوخت لباس‌های سنتی و مدرن استفاده می‌کنند که به آنها حال و هوای خاصی می‌بخشد.

4. **فرش و گلیم**: ترکیب پارچه قلمکار با بافت‌های ایرانی، می‌تواند به تولید قالیچه‌ها و گلیم‌های زیبا منجر شود که هنر اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارد.

5. **اسباب بازی‌ها و عروسک‌ها**: برخی از عروسک‌ها و اسباب بازی‌های سنتی با استفاده از پارچه قلمکار طراحی و دوخته می‌شوند.

6. **سرویس‌های پذیرایی**: پارچه‌های قلمکار در ساخت بشقاب‌پوش‌ها، دستمال‌های سفره و سرویس‌های پذیرایی نیز کاربرد دارند.

7. **تزیینات مراسم**: این پارچه‌ها می‌توانند در تزیینات جشن‌ها و مراسم‌ها مثل عروسی و جشن‌های مذهبی استفاده شوند.

8.**رانر میز** : این نوع پارچه می‌تواند جلوه‌ای هنری و سنتی به دکوراسیون داخلی ببخشد.

به طور کلی، پارچه قلمکار به واسطه طراحی‌های منحصر به فرد و زیبایی‌ای که دارد، در صنایع دستی و هنرهای زینتی ایرانی کاربردهای فراوانی دارد.

پیشینه هنر قلمکاری

**1. دوره ایلخانی (1256-1335 میلادی)**:

– هنر قلمکاری به احتمال زیاد از زمان ایلخانی رواج یافته است. در این دوره، به دلیل حمایت خوانین مغول، پارچه‌های نقاشی‌شده چینی در بازارهای ایران تقاضای زیادی داشتند.

– برای رقابت با چینی‌ها و جلب توجه مغولان، هنرمندان ایرانی اقدام به ابداع نقاشی بر روی پارچه با قلم کردند و این کار به تدریج به تولید چرم‌کاری و چاپ قلمکار با استفاده از مهر و قالب انجامید.

**2. دوره تیموریان (1370-1507 میلادی)**:

– با ادامه‌ی رشد و گسترش هنر قلمکاری، شواهد نشان می‌دهد که این هنر در زمان تیموریان در چندین شهر ایران، از جمله نخجوان، سمنان، گناباد، بروجرد، شیراز، رشت، کاشان، یزد، اصفهان، همدان، مشهد، دامغان و نجف‌آباد رواج داشته است.

– این دوره، دوران انتقال و تطور این هنر به سبکی مستقل و خاص ایرانی محسوب می‌شود.

**3. دوره صفوی (1501-1736 میلادی)**:

– اوج پیشرفت هنر قلمکاری به دوران صفوی و به ویژه زمانی که اصفهان به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد، برمی‌گردد.

– در این دوره، هنر قلمکاری به یک هنر مطرح و شناخته‌شده با کاربردهای مختلف تبدیل شد. نقوش و طرح‌های خاصی که در این دوران تولید می‌شد، نمادهای فرهنگی و مذهبی متعددی را در بر می‌گرفت.

**4. دوره قاجار و پهلوی**:

– در دوران قاجار، هنر قلمکاری با تغییرات جدیدی روبرو شد و تحت تأثیر تحولات اجتماعی و اقتصادی زمان خود قرار گرفت. در این دوران، صنایع دستی به یک تجارت مهم تبدیل شد.

– در دوره پهلوی، گرایش به تجدد و مدرنیسم باعث تغییراتی در هنرهای سنتی شد. هنرمندان سعی کردند تا هنر قلمکاری را با شکل‌های جدید و نوآورانه به بازار ارائه دهند.

– امروز هنر قلمکاری به عنوان یکی از فعالیت‌های مهم صنایع دستی ایران شناخته می‌شود. هنرمندان معاصر در تلاشند تا این هنر را با استفاده از تکنیک‌ها و طرح‌های نوین حفظ و ترویج کنند.

– کارگاه‌های آموزشی و نمایشگاه‌های مختلف در داخل و خارج از کشور، به معرفی و فروش آثار قلمکاری کمک می‌کنند و باعث احیاء این هنر اصیل ایرانی می‌شوند.

### نتیجه‌گیری

هنر قلمکاری با تاریخچه‌ای غنی و متنوع، نشان‌دهنده‌ی پیوند عمیق فرهنگ و هنر ایرانی است. این هنر نه تنها در طول قرون مختلف تحول یافته، بلکه به عنوان نمادی از هویت فرهنگی و تاریخی ایران نیز با اهمیت باقی‌مانده است. تلاش برای حفظ و ترویج این هنر می‌تواند به غنای فرهنگی کشور کمک کند.

خرید پارچه قلمکار

خرید پارچه قلمکار به دلیل ویژگی‌های خاص و طراحی‌های زیبا نیازمند توجه به چند مورد کلیدی است. در زیر به مهم‌ترین این موارد اشاره می‌شود که می‌تواند به شما در انتخاب بهتر کمک کند:

1. **تراکم پارچه قلمکار**: به دنبال پارچه‌هایی باشید که تراکم کافی دارند و از نازکی بیش از حد برخوردار نیستند. این مساله تأثیر زیادی بر کیفیت و دوام پارچه خواهد داشت.

2. **رنگ زمینه پارچه**: زمینه پارچه باید مازو شده (رنگ نخودی) یا سفید باشد. این رنگ‌ها به عنوان پایه‌ای برای نقوش چاپی عمل می‌کنند و زیبایی طرح را افزایش می‌دهند.

3. **رنگ‌های به کار رفته در چاپ**: در حین بررسی پارچه، به رنگ‌های به کار رفته توجه کنید. حتماً باید رنگ سیاه و حداقل دو رنگ دیگر (مانند سبز، آبی، زرد یا قرمز) در چاپ وجود داشته باشد.

4. **کامل و یک دست بودن نقوش چاپی**: مراقب باشید که کیفیت چاپ روی پارچه مناسب باشد. اگر مهر چوبی فرسوده باشد، ممکن است نقش‌ها ناقص یا کم‌رنگ باشند. بررسی جزئیات نقوش مهم است.

5. **جنس پارچه**: پارچه قلمکار معمولاً از پنبه تهیه می‌شود. دقت کنید که از پارچه‌های نخی متقال استفاده شده باشد تا کیفیت پارچه حفظ شود.

6. **استفاده از رنگ‌های طبیعی**: رنگ‌های طبیعی باعث تثبیت بهتر رنگ‌ها بر روی پارچه می‌شوند. اگر رنگ شیمیایی استفاده شده باشد، حتماً از نوع ری اکتیو آن مطمئن شوید که ثبات و شفافیت بهتری دارد.

7. **هماهنگی نقش‌ها و کاربرد پارچه**: نقش‌های انتخاب شده باید با کاربرد پارچه تناسب داشته باشند. برای مثال، تصاویر عاشقانه یا مناظر تاریخی برای رومیزی و سفره مناسب نیستند.

8. **نظم ریشه‌تابی حاشیه پارچه**: این مرحله برای جلوگیری از آسیب دیدن لبه‌ها و نخ‌کشی پارچه ضروری است. ریشه‌تابی باید به صورت مرتب و یک شکل انجام شود تا جلوه کار را حفظ کند.

با توجه به این نکات، می‌توانید یک پارچه قلمکار با کیفیت و مناسب را خریداری کنید و از زیبایی آن در دکوراسیون خود بهره‌مند شوید.

روش شستشو پارچه قلمکار

روش شست و شوی پارچه‌های قلمکار به دلیل ویژگی‌های خاص این پارچه‌ها بسیار مهم است. در ادامه به طور خلاصه و جامع نکات کلیدی برای شستن این نوع پارچه‌ها آورده شده است:

1. **شستشو با دست**: پارچه‌های قلمکار باید با دست شسته شوند. استفاده از ماشین لباسشویی ممکن است باعث آسیب به پارچه و رنگ‌ها شود.

2. **استفاده از آب سرد**: بهترین دما برای شستشوی پارچه قلمکار آب سرد تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد است.

3. **مواد شوینده مناسب**:
– از مایع ظرفشویی یا شامپو برای شستشو استفاده کنید. پودر لباسشویی باید قبل از استفاده به طور کامل در آب حل شود.
– از سفیدکننده‌ها و مواد شوینده قوی جداً پرهیز کنید.

4. **روش شستشو**:
– پارچه را به آرامی و بدون چنگ زدن بشویید. فشار و ساییدن می‌تواند به بافت و رنگ پارچه آسیب برساند.
– پیش از استفاده از هر گونه محلول لکه‌بر، ابتدا آن را روی قسمت کوچکی از پارچه امتحان کنید.

5. **لکه‌برداری**:
– برای لکه‌های روغنی یا سرسخت، اسپری پاک‌کننده بدون کلر یا مخلوط صابون مایع با آب را به کار ببرید.
– یک پنبه را به محلول آغشته کنید و لکه را به آرامی پاک کنید و سپس بلافاصله با سشوار خشک کنید.

6. **خشک‌کردن**:
– پارچه را در فضای آزاد و سایه خشک کنید. هرگز آن را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید تا از رنگ‌پریدگی جلوگیری شود.

با رعایت این نکات، می‌توانید عمر و زیبایی پارچه‌های قلمکار خود را حفظ کرده و از آن‌ها به صورت بهینه استفاده کنید.